In de haarvaten van de samenleving kruipen

Uit eigen ervaring onderschrijft Bart De Nil de analyse die Kris De Visscher, stafmedewerker personen met een beperking & jeugdwerk bij Demos, onlangs schreef voor Sociaal.Net. Hij stelt dat moeilijk te bereiken groepen niet bestaan. Er zijn wel karakterieel moeilijke organisaties of mensen die ondoordringbaar blijven. Maar met een open geest en zonder ik-mijzelf-en-mijn-collectie-riedel, openen deuren zich als vanzelf.

Participatiekloof

Het onderzoek dat Derby Museums in 2016 verrichtte bij niet-museumbezoekers, haalde de betuttelende gedachte onderuit dat het moeilijk te bereiken publiek wel zou komen eenmaal het begreep wat erfgoedinstellingen te bieden hebben. Niets is minder waar. Als erfgoedinstellingen de participatiekloof willen dichten dan zullen ze meer in de haarvaten van de samenleving moeten kruipen.

Dat is ook de oproep die Kees van der Meiden doet aan kleine en middelgrote musea in zijn boek De maatschappelijke onderneming. Het museum van de toekomst, dat eerder dit jaar verscheen. Volgens van der Meiden kunnen musea hun maatschappelijke waarde bewijzen door samen te werken met andere maatschappelijke actoren, niet door te focussen op bezoekersaantallen en media-aandacht. “De waarde van een middelgroot museum zit hem niet alleen in de bezoekersaantallen. Investeer als museum in onderwijs, sociale cohesie, ouderenzorg.”

Welzijn

Als het gaat om cultureel erfgoed en welzijn dan is de uiteindelijke doelstelling om een positief effect te hebben op het welzijn van mensen en hun sociale gemeenschap. En om dat te bereiken in welke vorm dan ook, heb je tijd en ruimte nodig. Met een eenmalige activiteit en kortlopende projecten is het onmogelijk om blijvende impact te hebben. Dan is er eigenlijk maar één vorm van participatie mogelijk: een participatie die, zoals Kris De Visscher schrijft, “draait om langlopende, diepgaande processen en engagementen”. Als een vertrouwensrelatie en een langdurig engagement ontbreekt dan zal elk aanbod of traject verdwijnen als sneeuw voor de zon als de subsidie verdwijnt of de aandacht verschuift naar een nieuwe trend.