Haags Verdrag van 1954

Op 14 mei 1954, precies 70 jaar geleden, nam de algemene vergadering van Unesco het 'Verdrag inzake Bescherming van Culturele Goederen in geval van een Gewapend Conflict' aan. Het doel van dit verdrag? Precies zoals de naam aangeeft, voorkomen dat culturele goederen vernield worden in een gewapend conflict. Dit verdrag wordt ook wel eens het Haags Verdrag genoemd, omdat het in Den Haag tot stand kwam tijdens een diplomatieke conferentie.

Onderhandelingen over een dergelijk verdrag werden eerder al gevoerd. Het zijn echter de verwoestingen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de erkenning dat cultuurgoederen moeten worden beschermd, die ervoor zorgen dat dit verdrag het licht ziet. Bijkomend werd in hetzelfde jaar een eerste protocol toegevoegd omtrent het verbod op illegale export van cultuurgoederen en de teruggave van illegaal geëxporteerde goederen. In 1999 volgde een Tweede Protocol dat een speciaal comité voor het verdrag oprichtte en enkele concepten verduidelijkte.

België ratificeerde het Haags Verdrag en Eerste Protocol op 16 september 1960. Het Tweede Protocol werd geratificeerd op 13 oktober 2010. Deze teksten zijn tot op vandaag de belangrijkste en meest algemeen erkende stukken internationaal recht ter bescherming van culturele eigendommen in conflicten.

70 jaar: een mijlpaal om bij stil te staan

Van 13 tot en met 15 mei 2024 organiseerde Unesco in Den Haag de internationale conferentie Cultureel Erfgoed en Vrede. U kunt deze bijeenkomst herbekijken via YouTube.  

Deze onderwerpen komen aan bod:

• vredesopbouw door middel van cultureel erfgoed en het belang van culturele diplomatie;
• het opbouwen van militaire capaciteit op het gebied van de bescherming van culturele eigendommen;
• strafrechtelijke aansprakelijkheid voor de vernietiging van culturele eigendommen;
• bestrijding van straffeloosheid via het internationaal recht;
• nieuwe technologieën en de bescherming van culturele eigendommen;
• bescherming van culturele eigendommen: een humanitaire noodzaak.

Twee panelgesprekken gaan dieper in op het vormgeven van een vreedzame toekomst:

• samenwerking bij het behoud van cultureel erfgoed in noodsituaties,
• innovaties in het behoud van cultureel erfgoed in noodsituaties.

Wat is de link met The Blue Shield?

The Blue Shield, voorheen het International Committee of the Blue Shield, is een internationale organisatie die in 1996 is opgericht om het cultureel erfgoed wereldwijd te beschermen tegen bedreigingen zoals gewapende conflicten en natuurrampen. Vier internationale ngo's namen hiertoe het initiatief: International Council of Archives (ICA), International Council of Museums (ICOM), International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) en International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA).

Blue Shield Belgium werd opgericht in 2000, en stelt zich tot doel om Belgisch erfgoed in crisis beter te beschermen.